موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
احكام تخلّى
مسأله ۵۷ ـ واجب است مكلّف وقت تخلّى و مواقع دیگر عورت خود را از كسانى كه ممیز خوب و بد هستند بپوشاند اگر چه با او محرم باشند ، چه مكلّف باشند و چه غیر مكلّف ، ولى زن و شوهر و كسانى كه در حكم آنها هستند ـ مثل كنیز و مالكش ـ لازم نیست عورت خود را از یكدیگر بپوشانند.
مسأله ۵۸ ـ لازم نیست با چیز مخصوصى عورت خود را بپوشاند ، و اگر مثلا با دست هم آن را بپوشاند كافیست.
مسأله ۵۹ ـ موقع تخلّى باید طرف جلوى بدن یعنى شكم و سینه رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
مسأله ۶۰ ـ اگر موقع تخلّى طرف جلوى بدن كسى رو به قبله یا پشت به قبله باشد و عورت خود را از قبله بگرداند كفایت نمى كند ، و اگر جلوى بدن او رو به قبله یا پشت به قبله نباشد ، احتیاط واجب آن است كه عورت را رو به قبله یا پشت به قبله ننماید.
مسأله ۶۱ ـ احتیاط مستحبّ آن است كه طرف جلوى بدن در موقع استبراء ـ كه احكام آن خواهد آمد ـ و موقع تطهیر مخرج بول و غائط ، رو به قبله و پشت به قبله نباشد.
مسأله ۶۲ ـ اگر امر دایر شود بین این كه كسى ـ كه بر عورت نامحرم است ـ عورت او را ببیند یا استقبال و یا استدبار قبله كند ستر عورت واجب است ، و احتیاط واجب در این صورت این است كه پشت به قبله بنشیند ، و همچنین است اگر از راه دیگر ناچار شود كه رو به قبله یا پشت به قبله بنشیند.
مسأله ۶۳ ـ احتیاط مستحبّ آن است كه بچّه را در وقت تخلّى رو به قبله یا پشت به قبله ننشانند.
مسأله ۶۴ ـ در چهار جا تخلّى حرام است:
(اوّل) در كوچه هاى بن بست در صورتى كه صاحبانش اجازه نداده باشند.
(دوم) در ملك كسى كه اجازه تخلّى نداده است.
(سوم) در جایى كه براى عدّه مخصوصى وقف شده است ، مثل بعضى از مدرسه ها.
(چهارم) در جایى كه موجب هتك حرمت مؤمن یا یكى از مقدّسات دین یا مذهب باشد.
مسأله ۶۵ ـ در سه صورت مخرج غائط فقط با آب پاك مى شود:
(اوّل) آن كه با غائط نجاست دیگرى مثل خون بیرون آمده باشد.
(دوم) آن كه نجاستى از خارج به مخرج غائط رسیده باشد.
(سوم) آن كه اطراف مخرج بیشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد.
و در غیر این سه صورت مى توان مخرج را با آب شست و یا به دستورى كه خواهد آمد با پارچه و سنگ و مانند اینها پاك كرد ، اگر چه شستن با آب بهتر است.
مسأله ۶۶ ـ مخرج بول با غیر آب پاك نمى شود ، و در كرّ و جارى یك مرتبه شستن كافیست ، ولى با آب قلیل بنابر احتیاط واجب باید دو مرتبه شست ـ و در غیر مخرج طبیعى اقوى تعدّد است ـ و بهتر آن است كه سه مرتبه شسته شود.
مسأله ۶۷ ـ اگر مخرج غائط را با آب بشویند ، باید چیزى از غائط در آن نماند ، ولى باقى ماندن رنگ و بوى آن مانعى ندارد ، و اگر دفعه اوّل طورى شسته شود كه ذرّه اى از غائط در آن نماند ، دوباره شستن لازم نیست.
مسأله ۶۸ ـ با سنگ و كلوخ و پارچه و مانند اینها اگر خشك و پاك باشند ، مى شود مخرج غائط را تطهیر كرد ، و چنانچه رطوبت كمى داشته باشند كه به مخرج نرسد اشكال ندارد.
مسأله ۶۹ ـ احتیاط مستحبّ آن است كه سنگ یا كلوخ یا پارچه اى كه غائط را با آن بر طرف مى كنند ، سه قطعه باشد ، و به كمتر از آن اگر مخرج كاملا پاكیزه شود مى توان اكتفا كرد ، و اگر با سه قطعه پاكیزه نشود باید اضافه نماید تا مخرج كاملا پاكیزه شود ، ولى باقى ماندن اثرى كه عادتاً در مسح به سنگ و مانند آن زایل نمى شود ، اشكال ندارد.
مسأله ۷۰ ـ پاك كردن مخرج غائط با چیزهایى كه احترام آنها لازم است ـ مانند كاغذى كه بر آن اسم خدا و پیغمبران و ائمه معصومین (علیهم السلام) و غیر اینها از آنچه كه واجب الاحترام در شریعت است ـ حرام است ، ولى اگر كسى به آنها استنجاء كند طهارت حاصل مى شود.
و حصول طهارت در استنجاء با استخوان و سرگین محلّ اشكال است.
مسأله ۷۱ ـ اگر شكّ كند كه مخرج را تطهیر كرده یا نه ، واجب است تطهیر نماید ، اگر چه همیشه بعد از بول یا غائط فوراً تطهیر مى كرده است.
مسأله ۷۲ ـ اگر بعد از نماز شكّ كند كه قبل از نماز مخرج را تطهیر كرده یا نه ، در صورتى كه علم نداشته باشد كه قبل از نماز غفلت از تطهیر داشته نمازى كه خوانده صحیح است ، ولى مخرج محكوم به نجاست است.
استبراء
مسأله ۷۳ ـ استبراء عملى است كه مردها بعد از بیرون آمدن بول انجام مى دهند ، براى آن كه رطوبتى كه بعد از مجرى خارج مى شود محكوم به بول نباشد ، و آن داراى اقسامى است ، و بهترین آنها این است كه بعد از قطع شدن بول ، سه دفعه با انگشت میانه دست چپ از مخرج غائط تا بیخ آلت بكشند و بعد انگشت شست را روى آلت و انگشت پهلوى شست را زیر آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنه گاه بكشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
مسأله ۷۴ ـ آبى كه گاهى بعد از ملاعبه و بازى كردن از انسان خارج مى شود پاك است ، و همچنین است آبى كه گاهى بعد از منى بیرون مى آید اگر منى به آن نرسیده باشد ، و نیز آبى كه گاهى بعد از بول بیرون مى آید اگر بول به آن نرسیده باشد.
و چنانچه انسان بعد از بول استبراء كند و بعد آبى از او خارج شود و شكّ كند كه بول است یا آب دیگرى غیر از منى ، آن آب پاك مى باشد.
مسأله ۷۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه استبراء كرده یا نه ، و رطوبتى از او بیرون آید كه نداند پاك است یا نه، نجس مى باشد، وچنانچه وضو گرفته باشد باطل مى شود، ولى اگر شكّ كند كه استبرائى كه كرده درست بوده یا نه ، و رطوبتى از او بیرون آید كه نداند پاك است یا نه، آن رطوبت پاك مى باشد و وضو را هم باطل نمى كند.
مسأله ۷۶ ـ كسى كه استبراء نكرده است اگر به واسطه آن كه مدّتى از بول كردن او گذشته ، یقین یا اطمینان كند كه بول در مجرى نمانده است و رطوبتى ببیند و شكّ كند كه پاك است یا نه ، آن رطوبت پاك مى باشد و وضو را هم باطل نمى كند.
مسأله ۷۷ ـ اگر انسان بعد از بول استبراء كند و وضو بگیرد ، چنانچه بعد از وضو رطوبتى ببیند كه بداند یا بول است یا منى ، باید احتیاط كرده غسل كند و وضو هم بگیرد ، ولى اگر وضو نگرفته باشد گرفتن وضو كافیست.
مسأله ۷۸ ـ براى زن استبراء از بول نیست ، و اگر رطوبتى ببیند و شكّ كند كه بول است یا نه ، پاك مى باشد و وضو و غسل او را هم باطل نمى كند.
مستحبّات و مكروهات تخلّى
مسأله ۷۹ ـ مستحبّ است در موقع تخلّى جایى بنشیند كه كسى او را نبیند ، و موقع وارد شدن به مكان تخلّى اوّل پاى چپ و موقع بیرون آمدن اوّل پاى راست را بگذارد، و همچنین مستحبّ است در حال تخلّى سر را بپوشاند و تقنّع نماید ، و سنگینى بدن را بر پاى چپ بیندازد.
مسأله ۸۰ ـ نشستن روبروى خورشید و ماه در موقع تخلّى مكروه است ، ولى اگر عورت خود را به وسیله اى بپوشاند مكروه نیست ، و همچنین در موقع تخلّى نشستن روبروى باد و در جادّه و خیابان و كوچه و درب خانه و زیر درختى كه میوه مى دهد ، و چیز خوردن و توقّف زیاد و تطهیر كردن با دست راست مكروه مى باشد ، و همچنین است حرف زدن در حال تخلّى ، ولى اگر ناچار باشد كراهت ندارد ، و همچنین اگر ذكر خدا بگوید كه در هر حال مستحبّ است.
مسأله ۸۱ ـ ایستاده بول كردن و بول كردن در زمین سخت و سوراخ جانوران و در آب ـ خصوصاً آب ایستاده ـ مكروه است.
مسأله ۸۲ ـ خوددارى كردن از بول و غائط مكروه است ، و اگر براى بدن ضرر كلّى داشته باشد حرام است.
مسأله ۸۳ ـ مستحبّ است انسان پیش از نماز و پیش از خواب و پیش از جماع و بعد از بیرون آمدن منى بول كند.
