موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی
فصل پنجم: تقصير
تقصير در لغت به معناى كوتاه كردن است. در مسايل مربوط به حجّ، مقصود از آن، كوتاه كردن قدرى از ناخن يا موى سر يا موى صورت است.
مسأله 739) پنجمين عمل واجب در عمره كه بايد پس از سعى انجام شود تقصير كردن است، يعنى چيدن مقدارى از ناخن يا موى سر يا موى صورت؛ و احتياط واجب اين است كه در تقصير تنها به چيدن ناخن اكتفا نشود و اگر مىخواهد ناخن بگيرد، قبل از آن مقدارى از موى سر يا صورت را بچيند.
مسأله 740) در تقصير لازم نيست خود انسان موى خود را كوتاه كند، بلكه مىتواند از شخص ديگرى كه محرم نيست بخواهد تا اين كار را برايش انجام دهد، ولى خودش بايد نيّت تقصير كند و بهتر است كسى هم كه تقصير مىكند، نيّت كند.
(242)
مسأله 741) كسى كه خود محرم است و هنوز تقصير نكرده نمىتواند موى شخص ديگرى را براى تقصير كوتاه كند و اگر كوتاه كند، كفايت چنين تقصيرى محل اشكال است، ولى گرفتن ناخن ديگرى به عنوان تقصير براى وى جايز است.
مسأله 742) در تقصير اكتفا نمودن به كوتاه كردن موى زير بغل و مانند آن مشكل است.
مسأله 743) در تقصير كندن مو كافى نيست، بلكه ملاك كوتاه كردن مو با هر وسيله و ابزارى است؛ بنابر اين كسى كه عمدا به جاى كوتاه كردن مو آن را بكند، در احرام باقى است و بايد با تقصير صحيح از احرام خارج شود.
مسأله 744) در عمره تمتّع براى تقصير، تراشيدن سر كفايت نمىكند، بلكه حرام است و اگر از روى علم و عمد اين كار را بكند بايد يك گوسفند كفاره بدهد.
مسأله 745) تقصير عبادت است و بايد با نيّت خالص براى خداوند متعال انجام شود، بنابر اين اگر كسى اين عمل را از روى ريا و خودنمايى انجام دهد يا رضايت كسى غير از خداوند را در آن دخالت دهد، علاوه بر آن كه گناه كرده تقصيرش باطل است و بايد مجدّدا با نيّت خالص آن را انجام دهد.
مسأله 746) اگر كسى در عمره تمتّع عمدا تقصير را ترك كند و
تقصير (243)
براى حجّ احرام ببندد، بنابر اقوى عمره او باطل مىشود و ظاهرا وظيفه او تبديل به حجّ افراد مىشود. بنابر اين بايد پس از اعمال حجّ، عمره مفرده انجام دهد و اگر حجةالاسلام بجا مىآورد، بنابر احتياط واجب سال بعد حجّ را اعاده كند. و ترك تقصير از روى ناآگاهى به مسأله نيز همين حكم را دارد.
مسأله 747) اگر كسى تقصير را از روى ريا انجام دهد و آن را به قصد قربت اعاده نكند، حكم ترك تقصير از روى عمد را دارد و عمرهاش باطل است و اگر بدون اعاده تقصير براى حجّ محرم شود، حكم كسى را دارد كه بدون تقصير وارد اعمال حجّ شده است.
مسأله 748) اگر كسى به علّت ناآگاهى نسبت به مسأله، در عمره تمتّع به جاى كوتاه كردن مو، چند مو را بكند و پس از احرام حجّ متوجّه شود، حكم كسى را دارد كه تقصير را عمدا ترك كرده است.
مسأله 749) تقصير محلّ معيّنى ندارد، بنابر اين لازم نيست انسان پس از پايان سعى در همانجا تقصير كند، بلكه مىتواند به منزل و محلّ استراحت خود برود و در آن جا تقصير كند.
مسأله 750) در عمره تمتّع پس از آن كه شخصِ محرم تقصير كرد، تمام محرّماتى كه با احرام بستن بر او حرام شده بود ـ حتّى مسايل جنسى ـ حلال مىشود، ولى تراشيدن سر تفصيلى دارد كه در مسأله 760 خواهد آمد.
(244) مناسك حج و عمره
مسأله 751) در عمره تمتّع، تقصير آخرين عمل است و طواف نساء واجب نيست؛ ولى اگر كسى بخواهد احتياط كند، مىتواند طواف نساء و نماز آن را رجاءً ـ يعنى به اميد اين كه شايد مطلوب خداوند متعال باشد ـ بجا بياورد.
مسأله 752) اگر كسى پس از طواف عمره، به علت ندانستن مسأله بى آن كه نماز طواف و سعى را بجا بياورد، تقصير نمايد، بايد نماز و سعى را انجام دهد و احتياطا تقصير را هم اعاده نمايد.
مسأله 753) اگر پس از طواف عمره مفرده از روى فراموشى بى آن كه نماز طواف و سعى را بجا بياورد تقصير نمايد، بايد مثل مسأله قبل عمل نمايد ولى اگر در عمره تمتع باشد، اعاده تقصير پس از بجا آوردن نماز و سعى لازم نيست ولى بنابر احتياط واجب بايد يك گاو كفاره بدهد.
مسأله 754) اگر كسى در عمره مفرده عمدا يا به علّت ناآگاهى يا فراموشى، تقصير را ترك كند، بايد هر كجا كه يادش آمد تقصير كند حتى اگر در وطنش باشد و اگر بدون تقصير، طواف نساء انجام داده، بايد احتياطا طواف نساء و نماز آن را نيز اعاده كند و اگر خودش نمىتواند براى اعاده آن بازگردد، بايد نايب بگيرد.
مسأله 755) اگر كسى در اثناى سعى، تقصير نمايد، چنانچه از اوّل سعى قصد داشته كمتر از هفت شوط سعى كند، بايد سعى و تقصير
تقصير (245)
را اعاده كند، ولى اگر چنين قصدى نداشته، در صورتى كه عمدا تقصير كرده باشد بايد سعى را تمام كند و تقصير را اعاده نمايد، و اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله تقصير كرده باشد، پس از اتمام سعى احتياطا تقصير را هم اعاده كند مگر اين كه در عمره تمتع از روى فراموشى در اثناى سعى تقصير كرده باشد كه در اين صورت اتمام سعى كافى است و اعاده تقصير لازم نيست ولى بنابر احتياط واجب بايد يك گاو كفاره بدهد.
مسأله 756) اگر كسى پس از عمره تمتّع هنگامى كه براى حجّ احرام بست يادش آمد كه تقصير را انجام نداده، عمرهاش صحيح است ولى احتياط واجب آن است كه يك گوسفند فديه بدهد.
مسأله 757) كسى كه به علّت ناآگاهى به مسأله تقصير را باطل انجام داده و پس از آن محرّمات احرام را انجام داده، جز در مورد صيد، كفّاره براو واجب نيست.
مسأله 758) اگر پس از تقصير شك كند كه آيا آن را صحيح انجام داده يا نه، در صورتى كه هنگام عمل آگاه به مسأله بوده و توجّه داشته كه عمل را صحيح انجام دهد، به شكّ خود اعتنا نكند.
(246) مناسك حج و عمره
