موضوع: کتب استفتائی

 

احكام طهارت

 

آب مطلق و مضاف

مسأله 17: آب، يا مطلق است يا مضاف: آب مضاف، آبى است كه از چيزى گرفته شود، مانند آب هندوانه و گلاب يا با چيزى مخلوط شود، مانند آبى كه با گِل مخلوط گردد، به صورتى كه ديگر به آن آب نگويند.

و غير از اينها آب مطلق است، كه پنج قسم مى باشد، اوّل: آب كُر، دوم: آب قليل، سوم: آب جارى، چهارم: آب باران، پنجم: آب چاه.

 

1- آب كُر

مسأله 18: آب كُر، مقدار آبى است كه اگر در ظرفى كه طول و عرض و عمق آن هريك، سه وجب است و يا ظرفى كه مجموعاً بيست و هفت وجب باشد بريزند، آن ظرف پُر شود.

 

مسأله 19: اگر عين نجس مانند بول و خون، يا چيزى كه نجس شده است مانند لباس نجس، به آب كُر برسد، چنانچه آن آب، بو يا رنگ و يا مزه نجاست را بگيرد، نجس مى شود و اگر تغيير نكند نجس نمى شود.

 

مسأله 20: اگر رنگ يا مزه و يا بوى آب كُر بر اثر غيرنجاست تغيير كند، نجس نمى شود.

 

مسأله 21: اگر عين نجس مانند خون، به آبى كه بيشتر از كُر باشد برسد و بو يا رنگ و يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد، چنانچه مقدارى كه تغيير نكرده كمتر از كُر باشد تمام آب نجس مى شود و اگر به اندازه كُر يا بيشتر باشد، فقط مقدارى كه بو يا رنگ و يا مزه آن تغيير كرده، نجس است.

 

مسأله 22: آب فوّاره اگر متّصل به كُر باشد، آب نجس را پاك مى كند ولى اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد آن را پاك نمى كند مگر چيزى روى فوّاره بگيرند، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متّصل شود. و بنابر احتياط مستحب آب فوّاره با آب نجس مخلوط گردد.

 

مسأله 23: اگر چيز نجس را زير شيرى كه متّصل به كُر است بشويند آبى كه از آن مى ريزد اگر متّصل به كُر باشد و بو يا رنگ و يا مزه نجاست نگرفته باشد و عين نجاست نيز در آن نباشد، پاك است.

 

مسأله 24: اگر مقدارى از آب كُر، يخ ببندد و باقى آن به اندازه كُر نباشد چنانچه نجاست به آن برسد نجس مى شود و هر مقدار از يخ نيز كه آب مى شود نجس است.

 

مسأله 25: آبى كه به اندازه كُر بوده، اگر انسان شك كند از كُر كمتر شده يا نه، در حكم آب كُر است يعنى نجاست را پاك مى كند و اگر نجاستى به آن برسد نجس نمى شود. و آبى كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد به مقدار كُر شده يا نه، حكم آب كُر را ندارد و بنابر احتياط لازم در اين گونه موارد، تفحّص و تحقيق نمايد.

 

مسأله 26: كُر بودن آب، از سه راه ثابت مى شود، اوّل: خود انسان يقين كند، دوم: دو مرد عادل، يا يك نفر ثقه خبر دهد. سوم: كسى كه آب در اختيار اوست بگويد، مثلا حمّامى بگويد: آب حوض حمّام، كُر است.

 

2- آب قليل

مسأله 27: آب قليل، آبى است كه از كُر كمتر باشد و از زمين نجوشد.

 

مسأله 28: اگر آب قليل بر چيز نجس بريزد، يا چيز نجس به آن برسد نجس مى شود، ولى اگر از بالا و يا با فشار بر چيز نجس بريزد، مقدارى كه به آن چيز مى رسد، نجس و بقيّه آب پاك است.

 

مسأله 29: آب قليلى كه براى برطرف كردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته مى شود و از آن جدا مى گردد، نجس است. و بنابر احتياط مستحب نيز بايد از آب قليلى كه بعد از برطرف شدن عين نجاست، براى آب كشيدن چيز نجس روى آن مى ريزند و از آن جدا مى شود، اجتناب شود.

 

مسأله 30: آبى كه براى شستن مخرج بول و غايط به كار مى رود، با پنج شرط پاك است و چيزى را كه با آن برخورد نمايد، نجس نمى كند. ( بنابر احتياط در بعضى از آن شرايط ) اوّل: بو يا رنگ و يا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم: نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد. سوم: نجاست ديگرى مانند خون غير متعارف با بول يا غايط بيرون نيامده باشد. چهارم: ذرّه هاى غايط در آب پيدا نباشد. پنجم: به اطراف مخرج بيشتر از مقدار معمول، نجاست نرسيده باشد.

 

3- آب جارى

مسأله 31: آب جارى آبى است كه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات.

 

مسأله 32: آب جارى اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتى بو يا رنگ و يا مزه آن بر اثر نجاست تغيير نكرده، پاك است.

 

مسأله 33: اگر نجاستى به آب جارى برسد و مقدارى از آن، بر اثر نجاست تغيير كند، فقط همان مقدار، نجس مى شود. و قسمتى كه متّصل به چشمه است اگرچه كمتر از كُر باشد، پاك است و آبهاى ديگر نهر، اگر به اندازه كُر باشد يا به سبب آبى كه تغيير نكرده، به آب طرف چشمه متّصل باشد پاك وگرنه نجس مى شود.

 

مسأله 34: آب چشمه اى كه جارى نيست ولى طورى است كه اگر از آن بردارند باز مى جوشد، در حكم آب جارى مى باشد. يعنى اگر نجاست به آن برسد تا وقتى بو يا رنگ و يا مزه آن بر اثر نجاست تغيير نكرده باشد، پاك است.

 

مسأله 35: آبى كه كنار نهر، ايستاده و متّصل به آن مى باشد، حكم آب جارى دارد.

 

مسأله 36: چشمه اى كه مثلا در زمستان مى جوشد و در تابستان از جوشش مى افتد، فقط وقتى كه مى جوشد در حكم آب جارى است.

 

مسأله 37: آب حوض حمّام اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه به خزينه اى كه آب آن به اندازه كُر است متّصل باشد، مانند آب جارى است.

 

مسأله 38: آب لوله هاى حمّام و ساختمانها كه از شيرها و دوشها مى ريزد، اگر متّصل به كُر باشد ( مانند شبكه هاى آبرسانى در شهرها ) در حكم آب جارى است.

 

مسأله 39: آبى كه بر روى زمين جريان دارد و از زمين نمى جوشد، چنانچه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس مى شود، امّا اگر از بالا يا با فشار به پايين بريزد، چنانچه نجاست به پايين آن برسد، بالاى آن نجس نمى شود.

 

4- آب باران

مسأله 40: اگر بر چيز نجسى كه عين نجاست، در آن نيست يك مرتبه باران ببارد، جايى كه باران به آن برسد پاك مى شود. ولى باريدن دو سه قطره فايده ندارد بلكه بايد طورى باشد كه بگويند: باران مى آيد. و بنابر احتياط مستحب باران مقدارى باشد كه بر زمين سخت، جارى شود.

 

مسأله 41: در فرش، لباس و مانند آن، فشار لازم نيست چنانچه با آب باران شسته شود.

 

مسأله 42: اگر باران بر عين نجس ببارد و به جاى ديگر ترشّح كند، چنانچه عين نجاست، همراه آن نباشد و بو يا رنگ و يا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است، پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح كند، چنانچه ذرّه اى خون در آن باشد، يا بو يا رنگ و يا مزه خون گرفته باشد نجس مى شود.

 

مسأله 43: اگر بر سقف ساختمان، يا روى بام، عين نجاست باشد، تا وقتى باران بر بام مى بارد، آبى كه به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مى ريزد پاك است ولى بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبى كه مى ريزد به چيز نجس رسيده است نجس مى باشد.

 

مسأله 44: زمين نجسى كه باران بر آن ببارد، پاك مى شود و اگر باران بر زمين جارى شود و به جاى نجسى كه زير سقف است برسد، آن را نيز پاك مى كند.

 

مسأله 45: خاك نجسى كه بر اثر باران گِل شده، پاك است.

 

مسأله 46: هرگاه آب باران در جايى جمع شود اگرچه كمتر از كُر باشد چنانچه هنگامى كه باران مى آيد چيز نجسى را در آن بشويند و آب، بو يا رنگ و يا مزه نجاست نگيرد، آن نجس پاك مى شود.

 

مسأله 47: اگر بر فرش پاكى كه روى زمين نجس است، باران ببارد و بر زمين نجس جارى شود، فرش نجس نمى شود و زمين نيز پاك مى گردد.

 

5- آب چاه

مسأله 48: آب چاهى كه از زمين مى جوشد، اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى بو يا رنگ و يا مزه آن بر اثر نجاست تغيير نكرده، پاك است ولى مستحب است پس از رسيدن بعضى از نجاستها به چاه، به مقدارى كه در « الفقه » بيان شده است از آب آن بكشند.

 

مسأله 49: اگر نجاستى در چاه بريزد و بو يا رنگ و يا مزه آب را تغيير دهد، چنانچه تغيير آب چاه از بين برود پاك مى شود، اگرچه بنابر احتياط مستحب بايد با آبى كه از چاه مى جوشد مخلوط گردد.

 

مسأله 50: اگر آب باران پس از ايستادن، با آب ديگرى در گودالى جمع شود و كمتر از كُر باشد، با رسيدن نجاست به آن، نجس مى شود.

 

احكام آبها

مسأله 51: آب مضاف كه معناى آن در مسأله 17 بيان شد، چيز نجس را پاك نمى كند و وضو و غسل با آن، باطل است.

 

مسأله 52: آب مضاف هر قدر زياد باشد، البتّه نه به اندازه چاههاى نفت و مانند آن، اگر ذره اى نجاست به آن برسد نجس مى شود ولى چنانچه از بالا روى چيز نجس بريزد، مقدارى كه به چيز نجس رسيده، نجس و مقدارى كه بالاتر از آن است پاك مى باشد. مثلا اگر گلاب را از گلابدان روى دست نجس بريزند، آنچه به دست رسيده نجس و آنچه به دست نرسيده پاك است و همچنين اگر مانند فوّاره، با فشار از پايين به بالا برود، اگر نجاست به قسمت بالاى آب برسد پايين آب نجس نمى شود.

 

مسأله 53: اگر آب مضاف نجس، طورى با آب كُر يا جارى مخلوط شود كه ديگر به آن، آب مضاف نگويند پاك مى شود.

 

مسأله 54: آبى كه مطلق بوده و معلوم نيست مضاف شده يا نه، در حكم آب مطلق است، يعنى چيز نجس را پاك مى كند، وضو و غسل نيز با آن صحيح است. و آبى كه مضاف بوده و معلوم نيست مطلق شده يا نه، در حكم آب مضاف است، يعنى چيز نجس را پاك نمى كند، وضو و غسل نيز با آن باطل است.

 

مسأله 55: آبى كه معلوم نيست مطلق است يا مضاف و معلوم نيست كه قبلا مطلق بوده يا مضاف، نجاست را پاك نمى كند، وضو و غسل نيز با آن باطل است ولى اگر به اندازه كُر يا بيشتر باشد و نجاست به آن برسد، به نجاست آن حكم نمى شود.

 

مسأله 56: آبى كه عين نجاست، مانند خون و بول به آن برسد و بو يا رنگ و يا مزه آن را تغيير دهد، اگرچه كُر يا جارى باشد نجس مى شود. ولى اگر بو يا رنگ و يا مزه آب، بر اثر نجاستى كه بيرون آن است عوض شود، مثلا مردارى كه پهلوى آب است بوى آن را تغيير دهد ظاهر، عدم نجاست آن است و رعايت احتياط، لازم نمى باشد گرچه خوب است.

 

مسأله 57: آبى كه عين نجاست، مانند خون و بول در آن ريخته و بو يا رنگ و يا مزه آن را تغيير داده، چنانچه به آب كُر يا جارى متّصل شود، يا باران بر آن ببارد، يا باد، باران را در آن بريزد و يا آب باران از ناودان، در آن جارى شود و تغيير آن از بين برود پاك مى شود.

 

مسأله 58: اگر چيز نجسى را در آب كُر يا جارى آب بكشند، آبى كه بعد از بيرون آوردن، از آن مى ريزد پاك است.

 

مسأله 59: آبى كه پاك بوده و معلوم نيست نجس شده يا نه، پاك است و آبى كه نجس بوده و معلوم نيست پاك شده يا نه، نجس است.

 

مسأله 60: نيم خورده سگ، خوك و كافر، نجس و خوردن آن حرام است و نيم خورده حيوانات حرام گوشت، پاك و خوردن آن مكروه مى باشد، مگر نيم خورده گربه كه خوردن آن كراهت ندارد.