موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی
فصل اول:
شناخت دين
«دين» برنامه كاملى است از طرف خداوند براى زندگى بهتر انسانها در اين جهان و سعادت ابدى و هميشگى در سراى آخرت، و بدون ترديد پيامبر اسلام صلىاللهعليهوآلهوسلم كاملترين برنامه را براى هدايت و خوشبختى انسان به ارمغان آورده و او را با حقايق و واقعيتهاى جهان آفرينش آشنا نموده است.
گرويدن به دين و ايمان به خداوند قويترين تكيهگاهى است كه در سختيها و مشكلات، انسان را يارى نموده و عزت و بزرگى را براى وى به ارمغان مىآورد. نخستين گام براى استفاده هر چه بهتر و بيشتر از برنامههاى دين اسلام شناخت و آگاهى كامل نسبت به آنها است.
دين اسلام اهميت ويژهاى براى دانش و دانشآموزى قائل است. ديندارى هر فرد مسلمان بايد همراه با آگاهى و شناخت باشد. قرآن مجيد در يك جمله كوتاه و پر مغز مىفرمايد: «هَلْ يَسْتَوِى الاَْعْمى والبصير»(1) يعنى: آيا انسان كور و جاهل با فرد بصير و آگاه برابر است؟!
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ سوره انعام(6): آيه50.
(25)
همچنين امام صادق عليهالسلام مىفرمايد: «در فهم مطالب دينى عميق شويد زيرا كسى كه در دين عميق نشود و براى فهم آن كوشش نكند همانند اعراب بيابانگرد و باديهنشين خواهد بود.»(1) و نيز ايشان مىفرمايند: «اى كاش كه بر سر ياران و اصحابم تازيانه فرود مىآمد تا دنبال فراگيرى عميق حلال و حرام (مسائل دينى) بروند.»(2)
پرسش: آيا منظور از علم و فراگيرى آن فقط آموختن مسائل دينى است؟ و آيا اسلام كارى با علوم ديگر ندارد؟ مثلاً آيا علوم و دانشهايى همچون ستاره شناسى، زمينشناسى، گياه شناسى، حيوان شناسى و... مورد نظر دين اسلام نمىباشد؟
پاسخ: هر گونه دانشى كه در هدايت و نجات انسان نقش داشته باشد يا موجب برآورده شدن نيازى از نيازهاى مادى و معنوى او گردد مورد توجه اسلام است؛ شاهد اين مطلب سخن پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم است كه مىفرمايند: «اُطْلُبوا الْعِلْمَ وَلَو بِالصّين»(3) يعنى: دانش را فرا گيريد اگرچه در كشور چين باشد. با توجّه به اين كه مردم كشور چين مسلمان نبودند، اين نكته به ذهن مىآيد كه هر گونه علم و دانشى كه براى بشر مفيد باشد مطلوب و محبوب است، خواه علم دين باشد و خواه علوم ديگر. به طور كلى هر دانشى كه انسان را در راه تكامل و شناخت نسبت به خود و محيط پيرامونش كمك كند و او را به خدا نزديك نمايد، مورد توجه اسلام است؛ زيرا اسلام دينى است كه براى هدايت بشر و حركت او به سوى خدا
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ مجلسى،بحار الانوار،چاپ بيروت،ج1،ص215،حديث19.
2 ـ همان،ص213،حديث12.
3 ـ وسائل الشيعه،ج27،ص27،حديث20.
(26)
آمده است.
شاهد سخن آن كه خداوند متعال در قرآن مجيد از ابتداى سوره فاطر به بيان حوادثى پرداخته كه در جهان آفرينش رخ مىدهد و همگى بيانگر وجود آفريدگارى توانا براى ايجاد آنهاست؛ مانند مسأله خلقت انسان، چگونگى آمد و رفت شب و روز، نزول باران و پيدايش ميوههاى مختلف، ايجاد اصناف مختلف چهارپايان و... آنگاه مىفرمايد: «به درستى كه از ميان بندگان، دانشمندان، خداترس هستند»(1) و اين مىرساند كه از نظر
خداوند كسانى كه نسبت به اين امور دانش و آگاهى دارند نيز در زمره دانشمندان هستند. البته آموختن امورى كه به شخص و جامعه لطمه وارد مىسازد و انسانها را نسبت به يكديگر بدبين مىسازد يا امورى كه نفعى براى انسان ندارد، از دايره تشويقهايى كه در سخنان بزرگان دين راجع به دانش آموختن آمده خارج است.
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ سوره فاطر(35): آيه28.
(27)
