موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

 

▲4- سعى صفا و مروه

 

مسأله 225- سعى صفا و مروه از واجبات «عمره تمتّع» و «حج» است، و منظور از آن رفت و آمد ميان اين دو كوه كوچك است، از «صفا» به سوى «مروه» مى رود، و از «مروه» به «صفا» باز مى گردد، تا هفت دور تمام شود (رفتن از يكى به ديگرى يك دور حساب مى شود.)

 

بنابراين چهار بار از صفا به مروه مى رود و سه بار آن، باز مى گردد و دفعه چهارم باز نمى گردد و مجموعاً هفت دور مى شود.

 

مسأله 226- هر كس عمداً تمام هفت دور يا قسمتى از آن را ترك كند اگر در عمره تمتّع بوده باشد، و نتواند قبل از وقوف به عرفات آن را جبران كند، احتياط واجب آن است كه حجّ خود را مبدّل به إفراد كند يعنى نيّت حجّ إفراد كند و اعمال حج را تمام نمايد و سال آينده نيز حجّ تمتّع را اعاده كند.

 

و اگر سعى را عمداً در حج ترك كند و بموقع آن را جبران ننمايد حجّ او باطل مى شود، و بايد سال آينده دوباره حج را به جا آورد.

 

مسأله 227- اگر ترك سعى از روى جهل و نادانى نسبت به مسأله بوده باشد احتياط واجب آن است كه همان حكم عمد را، كه در مسأله قبل گفته شد، اجرا كند; امّا اگر سهواً و از روى فراموشى سعى را ترك كند بايد هر وقت يادش آمد برگردد و آن را به جا آورد، هرچند بعد از ماه ذى الحجّه باشد، و اگر برگشتن براى او مشقّت دارد، نائب مى گيرد تا براى او به جا آورد، و در اين مدّت چيزى بر او حرام نيست.

 

مسأله 228- هرگاه عمداً زيادتر از هفت مرتبه سعى را به قصد سعى واجب به جا آورد سعى او باطل است، و اگر سهواً يك دور يا كمتر يا بيشتر اضافه كند و بعد به خاطرش بيايد اعتنا نمى كند و سعى او صحيح است، و نيازى ندارد كه مقدار زيادى را تا هفت دور تمام كند; بلكه احتياط ترك اين كار است.

 

مسأله 229- هرگاه از روى ندانستن مسأله چيزى بر هفت دور اضافه كند نيز حكمش مانند عمد است; يعنى سعى را از نو به جا مى آورد.

 

مسأله 230- هرگاه از روى سهو و فراموشى چيزى از سعى را كم كند، خواه قبل از اتمام چهار دور باشد يا بعد از آن، هر وقت به خاطرش آمد كمبود را به جا مى آورد، و سعى او صحيح است، و اگر از مكّه خارج شده، يا به وطن بازگشته، و برگشتن به مكّه براى او مشقّت دارد نائب مى گيرد، و كفّاره اى هم ندارد; هرچند كارهائى را كه بر مُحرِم حرام است انجام داده باشد.

 

مسأله 231- هرگاه قبل از تقصير گمان كند سعى خود را كامل كرده بايد به اين گمان قناعت نكند و تحقيق نمايد و اگر فكرش به جائى نرسيد، مقدارى را كه اطمينان به انجامش ندارد، به جا آورد; و اگر بدون تحقيق تنها به گمان اين كه سعى خود را كامل كرده، تقصير كند (موى سر را كوتاه كند و ناخن بگيرد) و بعد از آن با همسر خود نزديكى نمايد احتياط واجب آن است كه علاوه بر تكميل سعى خود يك گاو قربانى كند (قربانى را اگر بتواند در مكّه و اگر نتواند در شهر خود ذبح مى كند.)

 

مسأله 232- هرگاه مشغول سعى صفا و مروه است، و مقدارى از آن را انجام داده - خواه كم باشد يا زياد - و وقت نماز فرا رسد سعى را قطع مى كند، و نماز را به جا آورده، سپس باقيمانده سعى را انجام مى دهد.

 

مسأله 233- هرگاه حاجت ضرورى براى او يا يكى از برادران و خواهران دينى پيدا شود مى تواند سعى را قطع كرده، و به دنبال آن برود، بعد كه برمى گردد از همان جا كه رها كرده ادامه دهد و سعى او صحيح است. همچنين كسى كه خسته شود مى تواند براى استراحت در وسط سعى بنشيند، و بعد برخيزد و ادامه دهد (خواه در صفا باشد يا در مروه يا در ميان اين دو.)

 

مسأله 234- هرگاه مشغول سعى باشد و به خاطرش بيايد كه نماز طواف را انجام نداده برمى گردد، و نماز طواف را نزد مقام ابراهيم مى خواند، سپس سعى را از همان جا كه رها كرده ادامه مى دهد.

 

مسأله 235- احتياط آن است در غير مواردى كه در بالا گفته شد موالات در سعى را مراعات كند، يعنى هفت دور را بدون فاصله زيادى پشت سر هم به جا آورد.