موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

 

▲اهمّيّت حج در اسلام

 

حج يكى از اركان مهمّ اسلام، و از بزرگترين فرائض دينى است.

 

قرآن مجيد در يك عبارت كوتاه و پرمعنى مى فرمايد: «وَ لِلّه عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً; براى خدا بر مردم است كه حجّ خانه او كنند، آنها كه توانائى رفتن به سوى او دارند» و در ذيل همين آيه مى فرمايد: «وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللّهَ غَنِىٌّ عَنِ الْعالَمينَ; و هر كس كفر ورزد (و حج را ترك كند، به خود زيان رسانده)، خداوند از همه جهانيان بى نياز است.»(1)

 

 جمله «براى خداست بر مردم...» به ضميمه تعبير به «كفر» در مورد كسانى كه حجّ واجب را ترك مى كنند، اهمّيّت فوق العاده آن را در اسلام كاملاً رشن مى سازد.

 

قابل توجّه اين كه در تفسير آيه شريفه 72، سوره اسراء: «وَ مَنْ كانَ فى هذِهِ اَعْمى فَهُوَ فِى الاْخِرَةِ اَعْمى وَ اَضَلُّ سَبيلاً; كسى كه در اين جهان (از ديدن چهره حق) نابينا بوده است، در آخرت نيز نابينا و گمراه تر است.» از امام صادق(عليه السلام) روايت شده كه يكى از معانى آيه، كسى است كه حجّ واجب خود را پيوسته به تأخير مى اندازد تا مرگ او فرا مى رسد (او در قيامت نابينا خواهد بود.)(2)

 

در حديث ديگرى آمده است: «هر كس حجّ واجب را بدون عذر ترك كند روز قيامت يهودى يا نصرانى محشور مى شود.»

 

و در مقابل براى حج آنچنان پاداشهاى عظيمى در روايات اسلامى وارد شده كه درباره كمتر عملى ديده مى شود.

 

چنانكه در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «كسانى كه حج و عمره به جا آورند ميهمان خدا هستند، هر چه بخواهند خدا به آنها مى دهد، و هر دعائى كنند به اجابت مى رسد، و اگر درباره كسى شفاعت كنند پذيرفته مى شود... و اگر در اين راه بميرند خداوند تمام گناهان آنها را مى بخشد.»

 

و نيز در حديث ديگرى مى خوانيم: «اِنَّ الْحَجَّ المَبْرُورَ لا يَعْدِلُهُ شَىءٌ وَ لا جَزاءَ لَهُ اِلاَّ الجَنَّة; حجّ مقبول چيزى با آن برابرى نمى كند و پاداشى جز بهشت ندارد!»

 

«وَ اَنَّ الْحاجَّ يَكُونُ كَيَوم وَلَدَتْهُ اُمُّه; كسى كه حج به جا آورد از گناه پاك مى شود، همانند روز كه از مادر متولّد شده است.»

 

و اين بزرگترين موهبت، و برترين افتخار، و بالاترين پاداش است.

 

ــــــــــــــــــــــــــــ

 

1- سوره آل عمران، آيه 97.

 

2- اين حديث شريف و احاديث آينده را مرحوم محقّق يزدى در «العروة الوثقى» در كتاب حج و مرحوم شيخ حرّ عاملى و ديگر بزرگان در كتاب «وسائل الشّيعه» و ساير كتب معروف حديث آورده اند.